Refleksje i wskazówki dla rodziców.
Przyglądając się aktualnej sytuacji naszych dzieci można mieć wrażenie, że potrzebne jest wakacyjne ostrzeżenie przez cichym utonięciem. Zazwyczaj osoby, które toną nie krzyczą i nie wołają o pomoc. W ciszy znikają pod wodą. Dziś dzieci tak właśnie znikają. We własnych pokojach, odcięci od rzeczywistego świata. Znikają w sieci. Toną powoli w samotności i w ciszy. Dlaczego tak pesymistycznie? Może na początek przedstawimy garść danych. W lutym 2020 roku średnia ilość czasu spędzanego przez dzieci i młodzież w wieku od 10 do 18 lat przed urządzeniami elektronicznymi w związku z obowiązkową nauką wynosiła 5 godzin. W maju 2020 roku było to już 9 godzin. To dłużej niż etat. 32% badanych, spędza więcej niż 10 godzin czasu przed komputerem.
A gdzie czas na rekreację? Młodzi nie mają gdzie wychodzić, obiekty sportowe są pozamykane, spotkania z rówieśnikami są ograniczone, dlatego spędzanie czasu wolnego ma miejsce przy ekranach. Zobaczcie, to prawie cały dzień odejmując czas na posiłek, toaletę i sen. Życie naszych dzieciaków właściwe zostało sprowadzone do siedzenia przed ekranem, co ma ogromnie niekorzystny wpływ na ich rozwój w wielu sferach. Mniej ruchu, mniej realnych interakcji z drugim człowiekiem, mniej zdrowego odpoczynku przez kontakt z naturą. Wszystko to dzieje się w okresie intensywnego rozwoju, w czasie kryzysów tożsamościowych, których pozytywne rozwiązanie jest celem właściwe całej adolescencji.
Jak to wpływa na dzieci i młodzież? Wpływa bardzo niekorzystnie. Tyle godzin przez ekranem, przebodźcowanie, światło niebieskie, które zaburza wydzielanie melatoniny, ma niebagatelny wpływ na produkcję neuroprzekaźników, m.in. serotoniny odpowiedzialnej za depresję. 62% nastolatków ma poważne problemy ze snem. Spora ich część dosłownie „pada” ze zmęczenia o 2, 3 w nocy z telefonem w ręku, który łatwiej jest ukryć przed rodzicami. To nie są odosobnione przypadki, taka jest rzeczywistość znacznej większości młodych ludzi. Oprócz tego na trudności z zachowaniem rytmu dobowego nakładają się: problemy z koncentracją, drażliwość, stany depresyjne, stany lękowe. To są konsekwencje całodniowego siedzenia przed komputerem oraz izolacją społeczną. 75% dzieci i nastolatków martwi się o przyszłość, 70% jest bardziej rozdrażoniona niż podczas ostatnich wakacji, a aż 43% Młodych ma myśli rezygnacyjne i samobójcze. Te dane są szokujące. Młodzi nie są w dobrej kondycji psychicznej. Młodzież w potrzebuje wychodzenia z domu, zmieniania miejsca przebywania, wchodzenia w interakcje z innymi, nawiązywania bliższych relacji społecznych bez pośrednictwa ekranu, trenowania umiejętności społecznych w naturalnym środowisku. Dzieci i młodzież potrzebują spotkać się z rówieśnikami aby porozmawiać, „odpompować” w kontakcie napięcie emocjonalne czy odwrócić uwagę od tego, co jest dla nich trudne. Koledzy i koleżanki są niezbędni do prawidłowego rozwoju i dobrego samopoczucia. To szczególny czas, trudno będzie go nadrobić. Bieżąca rzeczywistość dla wielu młodych ludzi jest zbiorową traumą, której konsekwencje długo będą widoczne. Dzieci i młodzież nadużywają urządzeń, uzależniają się od zachowania, to wymaga od nas dorosłych szczególnych działań. Młodzi zapadają na zaburzenia nastroju, zaburzenia lękowe i adaptacyjne. Ogromnie ważne jest teraz właściwe wsparcie, a często leczenia i terapia. Młodzi w dużej mierze skazani są na konieczność samodzielnego radzenia sobie. Szkoły zintensyfikowały oddziaływania w ramach pomocy psychologiczno – pedagogicznej, ale biorąc pod uwagę bieżące potrzeby dzieci i młodzieży te działania są niewystarczające. Dzieci i rodzice potrzebują również działań terapeutycznych, a nie tylko poradnictwa, konsultacji czy wsparcia. Do lekarza specjalisty psychiatry dziecięcego czy psychoterapeuty trzeba czekać na wizytę długimi tygodniami. A działanie potrzebne jest już teraz.
Drogi Rodzicu, możesz zrobić bardzo wiele. Detoks cyfrowy jest jednym z elementów wsparcia. To co postanowisz wcielić w życie swojego dziecka, z pewnością przyniesie rezultat. Dlatego zastanówmy się jak pomagać Młodym przetrwać ten czas.
Po pierwsze:
Po drugie:
Po trzecie:
Po czwarte:
Po piąte:
Po szóste:
Jesteśmy z Wami
Katarzyna Jankiewicz, Urszula Sitnik
Psycholodzy Stowarzyszenie Twoje Miejsce
Dane pochodzą z II edycji badania „Etat w sieci 2.0” przeprowadzonego w 2020 r. przez Fundację Edukacji Zdrowotnej i Psychoterapii z Poznania.